অপৰাজিতা – Benefits and Side Effects of Aparajita

অপৰাজিতা পৰিচয়

অপৰাজিতা হৈছে এক আয়ুৰ্বেদিক আৰু অতি সচৰাচৰ হোৱা বাৰ্ষিক দ্ৰাক্ষালতা যি ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত হয়। এই ভেষজ শাৰীৰিক দুৰ্বলতা দূৰ কৰাৰ বাবে জনাজাত বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। এই ভেষজ উদ্ভিদ বগা আৰু নীলা ৰঙৰ পোৱা য়ায়। নীলা অপৰাজিতা মানুহৰ বাবে সহজে উপলব্ধ কিন্তু বগা অপৰাজিতা বিচাৰি পোৱাটো বিৰল বুলি গণ্য কৰা হয়। বগা আৰু নীলা দুয়োটা অপৰাজিতাৰ একেই গুণ আছে। অপৰাজিতাক আয়ুৰ্বেদত অতি উপযোগী ভেষজ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ই এনে এক উদ্ভিদ যাৰ বহুতো ঔষধীয় ব্যৱহাৰ আছে আৰু অতি সুন্দৰ ঘাঁহেৰে পৰিপূৰ্ণ। আয়ুৰ্বেদৰ[1] মতে, অপৰাজিতা উদ্ভিদে শৰীৰৰ সংবহন স্নায়ু আৰু মানসিক প্ৰণালীৰ ওপৰত অতি শান্ত প্ৰভাৱ পেলায়।

অপৰাজিতা – Benefits and Side Effects of Aparajita

অপৰাজিতা
  • এই আয়ুৰ্বেদিক ভেষজৰ বৈজ্ঞানিক নাম হৈছে: Scintific name of Aparajita- Clitoria ternatea.
  • ইয়াক হিন্দীত Koyala, অপৰাজিতা
  • ইংৰাজীত Butterfly pea, Blue pea, Pigeon wings,Blue Butterfly
  • সংস্কৃতত গিৰিকৰ্ণিকা,গোকর্ণি, গিৰীকর্ণি, যোনিপুষ্প, বিষ্ণুক্রান্ত, অপৰাজিতা বুলিও জনা যায়।

অপৰাজিতা এবিধ ঔষধি গুণাগুণ থকা  ভেষজ যি সাধাৰণ ঘৰুৱা উদ্ভিদৰ দৰে ঘৰত খেতি কৰা হয়। অপৰাজিতা উদ্ভিদক খুব কম যত্নৰ প্ৰয়োজন। অপৰাজিতা উদ্ভিদৰ সমগ্ৰ অংশক ঔষধি হিচাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই উদ্ভিদৰ মূল, বিশেষকৈ লিউকোডাৰ্মা (leucoderma)ৰ চিকিৎসাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অপৰাজিতাৰ লাভালাভবোৰ বিষহৰণ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাবেও জনা জাত। অপৰাজিতাৰ সুবিধা আৰু অসুবিধাবোৰ বিতংভাৱে জানো আঁহক।

অপৰাজিতা উদ্ভিদ (Aparajita Plant)

ক্লিটোৰিয়া উদ্ভিদ বা অপৰজিতা, যাক আমি বনৌষধি বুলি জানো, আন গছ গছনিৰ সহায়ত দ্ৰাক্ষালতা হিচাপে গজায়। ই সেউজীয়া আৰু উজ্জ্বল পাত, নীলা বা বগা ফুলেৰে উদ্ভিদ সজোৱাত এক বিশেষ স্থান দখল কৰে। অপৰজিতা উদ্ভিদৰ সকলো অংশ বাহ্যিক আৰু আভ্যন্তৰীণ সমস্যাৰ চিকিৎসাৰ বাবে ঔষধি ভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

অপৰাজিতাৰ পুষ্টিগত গুনাগুন

অপৰাজিতাত অত্যন্ত ভাল পুষ্টি থাকে যি ইয়াক আমাৰ বাবে অতি উপযোগী কৰি তোলে। অপৰাজিতা ফুলত Calcium, Magnesium, Potassium, Zinc, Iron আৰু Manganese থাকে৷ এই উদ্ভিদ Sodium সমৃদ্ধ। এই উদ্ভিদটোত বহুতো ভিটামিন আৰু Antioxidant থাকে যি আমাক বহুতো স্বাস্থ্য উপকাৰিতা প্ৰাপ্ত কৰাত সহায় কৰে।

অপৰাজিতাৰ উপকাৰীতা (Benefits of Aparajita)

আয়ুৰ্বেদৰ পঞ্চকৰ্ম চিকিৎসাত সাধাৰণতে অপৰাজিতা ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই চিকিৎসাবোৰে শৰীৰৰ ত্ৰুটিবোৰ আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে। শৰীৰৰ আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক বিষমুক্তকৰণ (detoxification)ৰ বাবে অপৰাজিতাৰ লাভালাভ অতি কাৰ্যকৰী। ই স্নায়ুতন্ত্ৰৰ বাবে অতি উপকাৰী যি বাত বিকাৰৰ চিকিৎসাত সহায় কৰে। আঁহক আপুনি এতিয়ালৈকে নজনা অপৰাজিতাৰ লাভালাভবোৰ জানো। 

১) দৃষ্টিশক্তি উন্নতিত অপৰাজিতাৰ ঔষধিয় ব্যৱহাৰ[2] (Clitoria ternatea for Improve eyesight)

অপৰাজিতাত যথেষ্ট পৰিমাণৰ proanthocyanidin নামৰ antioxidant পোৱা যায় যি চকুৰ কোষবোৰলৈ তেজৰ প্ৰবাহ বৃদ্ধি কৰে যি গ্লুকোমা, অস্পষ্ট দৃষ্টি, ৰেটিনাৰ ক্ষতি বা চকুৰ ক্লান্তি আদি আঁতৰ কৰাৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। যদি আপোনাৰ চকুৰ কোনো সমস্যা আছে, আপুনি অপৰাজিতা ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।

২) পাচন তন্ত্ৰৰ বাবে অপৰাজিতা বেল (Aparajita for Digestive System)

এই ঔষধি পাতবোৰৰ ব্যৱহাৰ পিত্ত বিশুদ্ধ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয় যি অপৰাজিতাৰ উপকাৰীতা অধিক বৃদ্ধি কৰে। আপোনাৰ পাচন তন্ত্ৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হ’ব পৰা এই উদ্ভিদৰ পাত ব্যৱহাৰ কৰি পাকস্থলীৰ বিষৰ চিকিৎসা কৰিব পাৰি। আপুনি পেট বা আন একে ধৰণৰ বিষ নিৰাময়ৰ বাবে অপৰাজিতা বীজ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। আপুনি এই গুটিবোৰ পাউডাৰ কৰি উচিত দিনত দুবাৰ কৈ সেৱন কৰিব পাৰে। ই আপোনাৰ হজম নিৰাময় কৰাত আৰু পেটৰ বিষ উপশম কৰাত সহায় কৰিব।

৩) বমি প্ৰতিৰোধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অপৰাজিতাৰ লাভালাভ (Aparajita for Vomiting)

বমিভাৱ প্ৰতিৰোধ(antiemetic) কৰিবলৈ অপৰাজিতা উদ্ভিদৰ পৰা আহৰণ কৰা extract ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অপৰাজিতা antimicrobial গুনাগুনে বিশেষকৈ আমাশয় সম্পৰ্কীয় (Antidysenteric) সমস্যা প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে। এই উদ্ভিদৰ ৰসৰ মৃদু ৰেচক (পাকস্থলী পৰিষ্কাৰ) গুণ আছে। গেষ্ট্ৰাইটিছ (gastritis), ডায়েৰিয়া আৰু ৰক্তক্ষৰণৰ চিকিৎসাতো অপৰাজিতা ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

Read Also: নৰসিংহ পাতৰ উপকাৰীতা

৪) অপৰাজিতা ফুল মহিলাৰ বাবে উপকাৰী (Aparajita Flower Good for Women)

মহিলাসকলে নিজৰ বাবে অপৰাজিতাৰ উপকাৰীতাবোৰ জনা উচিত। ই তেওঁলোকৰ বাবে এক বিশেষ প্ৰকাৰৰ ঔষধ হিচাপে কাম কৰে মহিলাৰ অনিয়মীয়া ঋতুস্ৰাৱৰ (Irregular period) ৰ সৈতে যুঁজ দিয়াত সহায় কৰে। ইয়াৰ উপৰিও, অপৰাজিতাৰ ফুলে মহিলাৰ প্ৰজনন (reproductive) সমস্যা দূৰ কৰাত সহায় কৰে।

৫) ডায়েবেটিচৰ বাবে অপৰাজিতা ফুলৰ উপকাৰীতা (Aparajita flower for Diabetes)

ডায়েবেটিচ ৰোগীসকলৰ বাবে অপৰাজিতাৰ লাভালাভ আশ্চৰ্যজনক কিয়নো ই ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে। আহাৰৰ পিছত ইয়াৰ ফুলৰ চাহ খোৱাটোৱে আপোনাৰ শৰীৰত ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ স্হিৰ আৰু লগতে শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে। 

৬) স্নায়ুতন্ত্ৰৰ বাবে অপৰাজিতাৰ দ্ৰাক্ষালতাৰ লাভালাভ (Clitoria ternatea Improves Nerves System in)

স্নায়ুতন্ত্ৰই শৰীৰত ভাল বিপাকত (Matabolism) মুখ্য ভূমিকা পালন কৰে। অপৰাজিতাত কিছুমান যৌগ থাকে যি স্নায়ুতন্ত্ৰৰ কাৰ্যপ্ৰণালী উন্নত কৰাত (nerve system) সহায় কৰে। অৰ্থাৎ, এইটোও ক’ব পাৰি যে অপৰাজিতাৰ লাভালাভে মগজুক স্বাস্থ্যৱান আৰু দ্ৰুত কৰাত সহায় কৰে।

৭) অপৰাজিতাৰ চুলি সৰা প্ৰতিৰোধৰ উপকাৰিতা (Benefits of Aparajita in Hair loss)

প্ৰাচীন কালৰ পৰা, পুৰুষৰ তপা হোৱা আৰু চুলি সৰাৰ চিকিৎসাৰ বাবে অপৰাজিতা ভেষজ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অপৰাজিতাৰ এটা মুখ্য উপাদান Anthocyaninথাকে যি মূৰলৈ তেজৰ প্ৰবাহ বৃদ্ধি কৰে আৰু চুলিৰ পুষ্টি প্ৰদান কৰে আৰু লগতে সেইবোৰ সৰি যোৱা প্ৰতিহত কৰে।

৮) হতাশা হ্ৰাস কৰাত অপৰাজিতাৰ ব্যৱহাৰ (Aparajita for Depression)

Clitoria ternatea বা অপৰাজিতাৰ এনে গুণাগুণ আছে যি উদ্বেগ আৰু হতাশা (Depression) হ্ৰাস কৰে। চাপ হ্ৰাস কৰিবলৈ আৰু মগজু স্বাস্থ্যৱান ৰাখিবলৈ অপৰাজিতাৰ  ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অধ্যয়নৰপৰা দেখা গৈছে যে, অপৰাজিতা সেৱনে মানসিক চাপ হ্ৰাস কৰে। যদি আপুনি ও উদ্বেগ বা হতাশাত ভুগি আছে, আপুনি অপৰাজিতাৰ ব্যবহাৰ কৰা আৰম্ভ কৰক৷

৯) হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে অপৰাজিতা বীজ (Aparajita Seed for Heart Health)

অপৰাজিতাৰ ব্যৱহাৰ হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে অতি উপকাৰী। এক অধ্যয়ন অনুসৰি, অপৰাজিতাই ট্ৰাইগ্লিচাৰাইড (triglycerides) আৰু কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে। অপৰাজিতাৰ বীজ আৰু শিপা দুয়োৰে triglycerides হ্ৰাস কৰাৰ ক্ষমতা থাকে, লগতে অপৰাজিতাৰ শিপায়ে কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰে বুলি জনা যায়। ইয়াৰ ফলত, অপৰাজিতাৰ ব্যৱহাৰে কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায়।

১০) জ্বৰ হ্ৰাস কৰাত অপৰাজিতাৰ গুণাগুণ (Aparajita for Fever)

শৰীৰৰ বৰ্ধিত উষ্ণতা হ্ৰাস কৰাত অপৰাজিতাৰ ব্যৱহাৰ অতি কাৰ্যকৰী। অপৰাজিতাই ছালৰ তলত ৰক্ত নলী বিকশিত কৰি জ্বৰ (anti-pyretic) হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে। জ্বৰত ভুগি থাকিলে আপোনাৰ বা আপোনাৰ চাৰিওফালৰ যিকোনো ব্যক্তিয়ে অপৰাজিতা ব্যৱহাৰ কৰাটো লাভজনক হ’ব পাৰে।

Read Also: অশ্বগন্ধা উপকাৰিতা

১১) হাপানীৰ বাবে অপৰাজিতাৰ লাভালাভ  (Aparajita for Asthma)

অধ্যয়ন অনুসৰি, হাপানীৰ চিকিৎসাত অপৰাজিতা উপকাৰী। অপৰাজিতাৰ ইথানোলিক (ethanolic) গুণ আছে যি হাপানি ৰোগী থকা ব্যক্তি এজনক হাপানী প্ৰতিৰোধ কৰাত (anti-asthmatic) সহায় কৰে। যদি আপুনি অনুভৱ কৰে যে আপোনাৰ হাপানীৰ লক্ষণ আছে, আপুনি অপৰাজিতা ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।

Also Read: Everything You Need to Know about General Fever

অপৰাজিতাৰ অন্যান্য লাভালাভ (Other Benefits of Aparajita)

  • Anti-cancer:  অপৰাজিতাত থকা cyclotides য়ে কোষৰ আৱৰণটো ভাঙি যোৱাত বাধা দিয়ে আৰু কৰ্কট কোষৰ বিকাশ হ্ৰাস কৰি কৰ্কট ৰোগৰ বেক্টেৰিয়া ধ্বংস কৰাত সহায় কৰে।
  • এইচ.আই.ভি. প্ৰতিৰোধী প্ৰভাৱ (Anti-HIV): অধ্যয়নবোৰে দেখুৱায় যে অপৰাজিতাত cyclotide এনে এক গুন আছে যি খুব কম বনৌষধিত পোৱা যায়। এই গুণটো এইচ.আই.ভি. প্ৰতিৰোধী। এইচ আই ভি আক্ৰান্ত লোকসকলৰ বাবে অপৰাজিতা অতি উপকাৰী। 
  • প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী প্ৰকৃতি (Anti-inflammatory): গভীৰ নীলা অপৰাজিতা ফুলত প্ৰায় সকলো পাচলি আৰু ফলত পোৱা flavonoids থাকে, flavonoids হৈছে শক্তিশালী antioxidant যাৰ প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালীৰ (immune system) সৈতে সম্পৰ্কিত লাভালাভ থাকে।
  • গৰ্ভধাৰণৰ বাবে (Pregnancy): নীলা ফুলৰ অপৰাজিতাত থকা ঔষধি উদ্ভিদৰ অতি অলৌকিক প্ৰভাৱ আছে। ইয়াৰ ফুলবোৰ স্ত্ৰী জননাংগৰ দৰে দেখা যায়। এই ফুলবোৰে গৰ্ভধাৰণত সহায় কৰে বুলি জনা যায়। ইয়াক কেমোমাইল আৰু সেউজীয়া চাহ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যি গৰ্ভধাৰণৰ সময়ত কেফেইন (Caffeine) ৰ এক স্বাস্থ্যকৰ আৰু ভাল বিকল্প প্ৰদান কৰে।

অপৰাজিতাৰ অন্য ব্যৱহাৰ (চমুকৈ)

  • মাত ভাল কৰিবলৈ
  • দৃষ্টিশক্তিৰ বাবে
  • ডায়েৰিয়াৰ সমস্যা
  • পুৰুষৰ বন্ধ্যাত্বৰ বাবে
  • স্মলপক্স ৰ সমস্যা
  • স্মৃতি শক্তি আৰু মগজুৰ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিবলৈ
  • ছালৰ ৰোগৰ বাবে
  • ডিটক্স কৰিবলৈ
  • দাঁতৰ বিষ
  • প্ৰস্ৰাৱৰ ৰোগ বা সমস্যা
  • বগা দাগৰ সমস্যা
  • মুৰৰ বিষৰ পৰা সকাহ

অপৰাজিতাৰ সেৱন কৰাৰ মাত্ৰা

  • ৰস – 10 মিলিগ্ৰাম
  • চূৰ্ণ – 1-2 গ্ৰাম

সতৰ্কবানী (Warning) চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ অনুসৰি অপৰাজিতা ব্যৱহাৰ কৰক৷

অপৰাজিতাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া (Side effects of Aparajita)

অপৰাজিতাৰ ব্যৱহাৰ সুৰক্ষিত বুলি গণ্য কৰা হয়, কিন্তু তথাপিও যিকোনো ভেষজ সেৱন বা ব্যৱহাৰ কৰোঁতে কিছুমান সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিব লাগে। উদাহৰণ স্বৰূপে, যদি আপুনি হাঁপানি, বৃক্কৰ ৰোগ বা হৃদৰোগৰ দৰে দীৰ্ঘম্যাদী ৰোগৰ সন্মুখীন হৈছে, আপুনি যিকোনো ভেষজ পৰিপূৰক গ্ৰহণ কৰাৰ আগতে চিকিৎসক বা ভেষজ বিশেষজ্ঞৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব লাগিব। সেইদৰে, যদি আপুনি গৰ্ভৱতী বা স্তন্যপান কৰাই আছে, অপৰাজিতা সেৱন কৰাৰ আগতে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো জৰুৰী।

যদি আপুনি এলোপেথিক ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰি আছে, তেন্তে প্ৰথমে এই এলোপেথিক ঔষধ গ্ৰহণ কৰা 30 মিনিট পিছত এই ভেষজৰ পৰিপূৰক গ্ৰহণ কৰক।

Read Also: Amazing Health Benefits of Aparajita

সামৰণি

উক্ত প্ৰৱন্ধটিত আপোনি অপৰাজিতা (Aparajita) ভেষজ বিধৰ বিষয়ে এক সাম্যক জ্ঞান পালে। ইয়াৰ পুষ্টিগত গুণাগুণ, বিভিন্ন বেমাৰত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ, উপকাৰিতা, অপকাৰিতা সকলোবোৰৰ বিষয়ে জনোৱা হʼল। 

আশা কৰোঁ অপৰাজিতা সম্বন্ধীয় এই প্ৰবন্ধটিয়ে আপোনাক বিভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ !

FAQ

১) অপৰাজিতা উদ্ভিদ কেনেদৰে যতন লʼব লাগে?

উঃ- অপৰাজিতা উদ্ভিদ বাবে মাটি সকলো সময়তে সেমেকা কৰি ৰাখিব লাগে। ইয়াক নিয়মীয়াকৈ পানী দিয়াৰ প্ৰয়োজন। এই উদ্ভিদক সম্পূৰ্ণ পোনপটীয়া সূৰ্যৰ পোহৰৰ লগতে  আৰ্দ্ৰতা প্ৰতিৰোধী মাটিৰ প্ৰয়োজন।

২) অপৰাজিতা ঔষধি উদ্ভিদ নেকি?

উঃ- হয়, অপৰাজিতা হৈছে এক প্ৰাচীন ভাৰতীয় ঔষধি ভেষজ যাক বহুতো স্বাস্থ্য সমস্যাৰ চিকিৎসাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

৩) নীলা চাহ কি?

উঃ- অপৰাজিতা ফুলৰ চাহক ‘নীলা চাহ‘ বুলি কোৱা হয়। ই হৈছে এক কেফেইন-মুক্ত ভেষজ চাহ যাক সম্পূৰ্ণৰূপে অপৰাজিতা উদ্ভিদৰ পাতৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা হয়। আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল, নীলা ভেষজ চাহ এণ্টিঅক্সিডেণ্টেৰে সমৃদ্ধ আৰু ই ডায়েবেটিচ ৰোগীসকলৰ বাবে যথেষ্ট লাভালাভকাৰী।

৪) অপৰাজিতা ছালৰ বাবে ভাল নেকি?

উঃ- হয়, ইয়াত এণ্টিঅক্সিডেণ্ট থাকে যি আপোনাৰ ছালৰ সামগ্ৰিক স্বাস্থ্য আৰু স্থিতিস্থাপকতা বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে। ই ছালৰ জ্বলা-পোৰাও প্ৰশমিত কৰে। ই ব্রণ, শুকান ছাল, বা সাধাৰণ জ্বলা-পোৰাৰ ফলত হোৱা ৰঙা পৰা হ্ৰাস কৰিব পাৰে। ই ছালৰ আৰ্দ্ৰতাও উন্নত কৰে।

৫) মই কিমান সঘনাই নীলা চাহ খাব লাগে?

উঃ- স্বাস্থ্য বিশেষজ্ঞৰ মতে; দিনত দুবাৰকৈ নীলা চাহ খালে আপুনি প্ৰাকৃতিকভাৱে অধিক কেলৰি দহন কৰিব পাৰে। ই কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰি হেপাটিক বিপাক বৃদ্ধি কৰে। ই চৰ্বিযুক্ত যকৃত উন্নত কৰে যাৰ ফলত সাধাৰণতে ওজন বৃদ্ধি হয়, বিশেষকৈ মাজভাগৰ চাৰিওফালে।

Disclaimer: The information included at HelthyLeaf is for educational purposes only and is not intended to be a substitute for medical treatment by a healthcare professional. Because of unique individual needs, the reader should consult their physician to determine the appropriateness of the information for the reader’s situation.

Author: Mitali saikia

Leave a Reply